موزه ميراث روستايي گيلان نام موزه‌اي روباز در استان گيلان در شمال ايران است، اين موزه در زميني به مساحت حدود 260 هكتار در پارك جنگلي سراوان، واقع در كيلومتر 18 جاده رشت تهران در دست تكميل است.
به گزارش خبرنگار مهر ، فاز مطالعات مقدماتي اين موزه از اوايل سال 1381 خورشيدي آغاز و درارديبهشت 1384 اولين كارگاه اين طرح يعني حوزه فرهنگي و معماري جلگه شرق سپيدرود راه‌اندازي شده است.
قراراست بناهاي 9 روستاي اصيل استان كه نمادهاي معماري اصيل گيلان در آنها نمايان است واچيني شود و سپس در محل اين موزه دوباره‌چيني شود.
از اين تعداد روستا، يك روستا در جلگه شرقي گيلان يعني لاهيجان و رودبنه و روستاي دوم مربوط به جلگه مركزي رشت و حومه و روستاي سوم مربوط به فومنات است.
ديرينگي بناهاي موجود در سايت موزه از 65 تا 180 سال است. در اين موزه نوع زندگي، كار، مسكن و صنايع دستي بومي گيلان به نمايش درمي‌آيد.
رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري گيلان دراين ارتباط گفت: موزه ميراث روستايي گيلان اولين اكوموزه‌اي است كه در رابطه با معرفي تاريخچه و نوع فرهنگ و زندگي مردم در فضاي باز ايجاد شده است.
محمدحسين مهدي‌پور افزود: دراين موزه معيشت، كار، مسكن، صنايع دستي و انواع فضاهايي كه در يك حوزه خانوادگي وجود دارد بازسازي شده و به نمايش در آمده است.
وي بيان كرد: برپايه مطالعات مردم شناسي و معماري 9 حوزه فرهنگي و معماري در گيلان شناسايي و براي هر يك از آنها مكان ويژه‌اي در محل موزه در نظر گرفته شده است.
اين مقام مسوول گفت: تاكنون 6 مجموعه مسكوني شامل 27 سازه مربوط به حوزه فرهنگي و معماري جلگه شرق سپيدرود و چهار مجموعه مسكوني شامل 14 سازه مربوط به حوزه فرهنگي و معماري جلگه مركزي گيلان در محل موزه بازسازي شده است، مجموعه‌هاي ديگري نيز به‌تدريج راه‌اندازي خواهد شد.
مهدي‌پور همچنين اعلام كرد: در سايت موزه دو مجموعه مهمانپذير با بهره‌گيري از معماري روستايي گيلان نيز طراحي شده است.
وي افزود: در طراحي سايت محل‌هاي جداگانه براي نمايش‌ها و بازي‌هاي سنتي، پرورش گياهان دارويي و درختان بومي، بازار روز، كارگاه صنايع دستي، مزارع برنج و باغات چاي، معماري روستايي ملل، پارك بازي كودكان، چايخانه‌ها و رستوران‌هاي سنتي، اردوگاه تفريحي و پژوهشكده معماري و مردم‌شناسي در نظر گرفته شده است.
مديراجرايي پروژه موزه ميراث روستايي استان گيلان نيز در اين زمينه خاطرنشان كرد: براي نشان دادن دستاوردهاي اين پروژه بزرگ ملي كه در نوع خود براي اولين بار در خاورميانه به اجرا در آمده است به مناسبت‌هاي مختلف نمايشگاهي از عكس‌ها و نقشه‌هاي معماري سازه‌هاي روستايي گيلان در محل موزه برگزار مي‌شود.
كيانوش لياقت‌ورز اشاره كرد: در اين نمايشگاه ويژگي خانه‌ها و ديگر سازه‌هاي منتخب، روش واچيني، حمل و نقل اجزاي ابنيه و مراحل دوباره‌چيني آنها به نمايش گذاشته مي‌شود.
وي اذعان كرد: درباره هر يك از مجموعه‌هاي مسكوني منتخب، پژوهش‌هاي گسترده مردم‌شناسي توسط گروه تحقيقات مردم‌شناسي موزه انجام مي‌شود.
لياقت‌ورز گفت: در اين پژوهش‌ها، شيوه زندگي، آداب و سنن هر يك از حوزه‌هاي فرهنگي گيلان، كاربري بخش‌هاي گوناگون هربنا، ابزار و اثاثيه و ديگر ملزومات زندگي روستايي، روش سنتي زراعت، باغداري، پرورش دام، طيور، نوغانداري و غيره به دقت ثبت و ضبط مي‌شوند تا در فضاي خانه‌ها و محوطه‌ها، گوشه‌هايي از اين فرهنگ رنگارنگ و غني به نمايش گذاشته شود.
وي همچنين به سفره گيلاني اشاره كرد و افزود: سفره گيلاني هماهنگ با طبيعت آن، سرسبز، متنوع و انباشته از طبيعي‌ترين محصولات كشاورزي، فرآورده‌هاي دامي و غيره است.
لياقت ورز بيان كرد: برنج غذاي اصلي گيلانيان است، اما در كنار آن انواع سبزي، تخم مرغ، لبنيات، گوشت پرندگان شكاري، انواع ماهيان رودخانه‌اي و دريايي و غيره سفره گيلاني را پربار مي‌كند.
وي اظهاركرد: نان نيز اگر چه غذاي دوم مردم گيلان است اما در مناطق مختلف با تركيبات گوناگوني از قبيل آرد گندم، آرد برنج، تخم مرغ، كدو، شير، شكر و ديگر افزودني‌هاي طبيعي، گونه‌هاي فراوان دارد.
به گفته وي، عرضه برخي غذاها و تنقلات خاص گيلان جزو برنامه‌هاي موزه است.
اين مقام مسوول افزود: كارشناسان موزه، از آغاز تا كنون، تعداد قابل توجهي از ابزار كشاورزي، تزئينات خانه‌ها و ديگر وسايل مورد استفاده روستاييان را جمع‌آوري كرده‌اند.
اين مقام مسوول در موزه روستايي گيلان اظهارداشت: پوشاك روستاييان گيلان در عين تنوع گونه‌ها، اغلب رنگ‌هاي شاد، چشم نواز و هماهنگ با طبيعت زيباي اين منطقه دارد.
وي اعلام كرد: پوشاك مردان و زنان روستايي هم شاد است، هم راحت و مناسب براي انجام انواع فعاليت و هم در عين حال پوشش كامل و متناسب با اعتقادات مذهبي مردم گيلان دارد.
لياقت‌ورز با اعلام اين‌كه شناساندن موزه ميراث روستايي تلاش جدي‌تر مسوولان استان را طلب مي‌كند، افزود: موزه ميراث روستايي، گيلان كوچك و به يادماندني از يكصد ساله استان است كه آداب و سنن اصيل و فرهنگ غني گيلان را در خود جاي داده است.
